Αποκατάσταση ανακριβειών στη μουσική Καλογερίδη


 


Κεντρική
Μόνιμα Κείμενα
Προσωρινά Κείμενα
Επίκαιρα
Μουσική Παράδοση
Κρίσεις - Σχόλια
Σητειακές Κοντυλιές
Προσωπικές πληροφορίες

 


 

Από τη Μουσική Παράδοση
Της Ανατολικής Κρήτης
 
 
ΗΛΙΑ Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΩΝ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ
ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΚΑΛΟΓΕΡΙΔΗ
 

 
 

      Πίστευα και πιστεύω, πως οι καλλιτέχνες, τεχνίτες του βιολιού που κατάγονται από την περιοχή που γεννήθηκε, έζησε και πρόσφερε μουσικά ο Στρατής Καλογερίδης και ιδιαίτερα εκείνοι που ζήσανε έστω από μακριά το λαϊκό βάρδο της παραδοσιακής μουσικής της Ανατολικής Κρήτης, πως θα γνώριζαν τουλάχιστο τη μουσική που έγραψε ο Καλογερίδης στους δίσκους.
Οι δίσκοι αυτοί χρησιμοποιήθηκαν σ’ όλη την Επαρχία Σητείας και όχι μόνο, μέχρι εξαντλήσεώς των.
Ποιος δεν γνωρίζει τον πηδηχτό του Καλογερίδη, τις κοντυλιές με την ασκομαντούρα και τόσες άλλες που έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο στην ψυχαγωγία του κόσμου πάνω από μισό αιώνα και συνεχίζουν για όσους τις θυμούνται.
Και όμως παρουσιάστηκε περίπτωση συνάδελφου στο βιολί να ισχυρίζεται ότι από τις κοντυλιές του Καλογερίδη μόνο δυο τρεις είναι ολοκληρωμένες και οι άλλες αποσπάσματα.
΄Όταν η συζήτηση αυτή γίνεται σ’ ένα κλειστό κύκλο, ανάμεσα στα πρόσωπα της παρέας, τότε δεν δημιουργείται πρόβλημα. Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει στα θέματα αυτά και να διατυπώνει τις απόψεις και τα πιστεύω του.
΄Όταν όμως οι απόψεις αυτές δημοσιοποιούνται, όταν αναρτούνται στο διαδίκτυο και είναι ενάντιες προς την κοινή αντίληψη και το κοινό αίσθημα, τότε υπάρχει αντίλογος με αποκλειστικό σκοπό την αποκατάσταση της αλήθειας, την εξάλειψη των ανακριβειών και την πρόληψη παραπλάνησης του κοινού.
Δεν αναφέρεται, ούτε το όνομα του καλλιτέχνη που αστόχησε στα θέματα που αφορούν τη μουσική του Καλογερίδη,ούτε σε ποιους τα διατύπωσε.Δεν είναι το θέμα αυτό αλλά η ενημέρωση του κοινού κι η προστασία του έργου του Καλογερίδη.
Συγκεκριμένα, διατυπώθηκε πως από τις κοντυλιές που υπάρχουν στη δισκογραφία του Στρατή Καλογερίση, μόνο δυο τρεις είναι ολοκληρωμένες, οι λοιπές είναι αποσπάσματα. ΄Εγινε επίσης αναφορά στον αριθμό των δίσκων του που τους ανέβασε στους 25. Θεωρεί ολοκληρωμένες τις κοντυλιές του Φα, του Ντο και του Λα. Τα γυρίσματα τα αποκαλεί μοτίβα και προσδιορίζει τον αριθμό τους  6 έως 10 για την κοντύλια του Φα.
Για τις κοντυλιές στις παρτιτούρες που δημοσίευσε η Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου, με μέριμνα του καθηγητού, τότε του Πενεπιστημίου Κρήτης, αείμνηστου Γιώργου Αμαριανάκη, ισχυρίζεται πως καμιά δεν είναι ολοκληρωμένη.
Για την αποκατάσταση της πραγματικότητας στη μουσική του Στρατή Καλογερίδη, θα αναφερθώ στα παραπάνω.
Θέλω όμως να πιστεύω πως δεν υπήρχε καμιά πρόθεση από μέρους του φίλου για τον οποίον αναφερόμαστε, να υποβαθμίσει ή κατά κάποιο τρόπο να κατηγορήσει τη μουσική του Στρατή Καλογερίδη. ΄Οσα ισχυρίστηκε τα αποδίδω ασφαλέστατα στην έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης γύρω από τη μουσική του Καλογερίδη. Βέβαια, στις περιπτώσεις αυτές αποφεύγομε να χαρακτηρίζουμε ή να περιγράφουμε κάτι που δεν το γνωρίζομε όσο πρέπει. Κινδυνεύομε με
αλόγιστες εκτιμήσεις να χαρακτηριστούμε «ημιμαθείς», όπου ισχύει το γνωστό «η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας».
Για το παραπάνω θέμα, ασχολήθηκα για πολλούς μήνες από την παρούσα στήλη με τις κοντυλιές στη δισκογραφία του Στρατή Καλογερίδη. Τη μουσική αυτή που μελετώ και σπουδάζω συστηματικά από το έτος 1977, γνωρίζω πολύ καλά μέχρι και την τελευταία της λεπτομέρεια.
Με βάση λοιπόν τα παραπάνω, οι φίλοι της μουσικής μας παράδοσης πρέπει να έχουν υπόψη τους πως για τη μουσική του Στρατή Καλογερίδη ισχύουν τα παρακάτω:
1.    Δ ι σ κ ο γ ρ α φ ί α.
α. Καταγράψαμε σε δισκογραφία ένδεκα (11) μουσικά παραδοσιακά κομμάτια ή κοντυλιές. Τέσσερα (4) μουσικά κομμάτια όπου τραγουδούνται μαντινιάδες. Μια (1) σύνθεση σε διασκευή του Ερωτόκριτου. Σύνολο δέκα έξι (16) δίσκοι.
Διαπιστώθηκε, πως τον Σητειακό πηδηχτό,τον έχει ηχογραφήσει ο Καλογερίδης σε δίσκο δυο φορές με ελαχιστότατες παραλλαγές, που μπορούν να επισημανθούν μόνον από σωστά κατατοπισμένο στη μουσική της δισκογραφίας.
Διευκρινίζομε, πως μουσικό κομμάτι αναφέρομε εκείνο που στην πρακτική ονομάζομε «κοντυλιά». Η κοντύλια του Φα, η κοντύλια του Ντο κ.λ.π. Το σωστό είναι να πούμε οι κοντυλιές του Φα ή του Ντο κ.λ.π. Γιατί κοντυλιά είναι η μουσική φράση. Ολόκληρο όμως το συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι, αποτελείται από πολλές φράσεις, δηλαδή κοντυλιές.
β. ΄Όλα τα παραπάνω μουσικά κομμάτια είναι απολύτως ολοκληρωμένα, με εισαγωγή ή προκαταρτικά, τα μουσικά γυρίσματα στον κορμό της μουσικής και το τέλος κάθε κομματιού τα καταληκτικά ή Finale, πάντοτε χαρακτηριστικά.
β-1 Κοντύλια Fa maggiore. Πρώτη σύνθεση. Περιλαμβάνεται σε δέκα (10) γυρίσματα, πλέον τα προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-2 Κοντύλια Do maggiore. Περιλαμβάνεται σε ¨εξι (6) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-3 Κοντύλια Μαλεβιζώτικος χορός ανάμικτος με ασκομαντούρα. Περιλαμβάνεται σε εννέα (9) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-4 Κοντυλιές ανάμικτες με ασκοπμαντούρα. Περιλαμβάνονται σε εννέα (9) γυρίσματα βασικής μουσικής και δέκα τέσσερα (14) γυρίσματα ασκομαντούρας, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-5 Κοντυλιές Σητειακές και Μαλεβιζώτικες.Περιλαμβάνονται σε δέκα έξι (16) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-6 Νέος πηδηχτός χορός. Περιλαμβάνεται σε δέκα τρία (13) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-7 Κρητικός χορός.Σητειακός  - Μεραμπελλιώτικος. Περιλαμβάνεται σε δώδεκα (12) βασικά γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-8 Ηρακλειώτικες κοντυλιές. Περιλαμβάνονται σε δέκα εννέα (19) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-9 Μαλεβιζώτικος χορός. Περιλαμβάνεται σε περίπου είκοσι τέσσερα (24) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-10 Κοντύλια Re maggiore . Περιλαμβάνεται σε δέκα έξι (16) βασικά γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-11 Κοντύλια  Fa maggiore  δεύτερη σύνθεση. Περιλαμβάνεται σε δέκα έξι (16) βασικά γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-12 Κρητική Νυκτωδία. Περιλαβάνεται σε δυο (2) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-13 Οι Κανταδόροι. Περιλαβάνεται σε δυο (2) γυρίσματα, πλέον καταληκτικά.
β-14  Μεραμπελλιώτες Ξενύχτηδες. Περιλαμβάνεται σε δυο (2) γυρίσματα, πλέον προκαταρτικά και καταληκτικά.
β-15 Στειακοπούλα. Περιλαμβάνεται σε πέντε (5) βασικά γυρίσματα, πλέον καταληκτικά.
β-16 Ερωτόκριτος. Είναι διατυπωμένος σε διασκευή. Περιλαμβάνεται σε δυο (2) γυρίσματα προσκολλημένα στα παραδοσιακά και άλλα δυο (2), εκτός των παραδοσιακών μοτίβων.
Σ Υ Ν Ο Λ Ο Ν γυρισμάτων για τις κοντυλιές.εκατόν πενήντα ένα (151).
2. Μουσική από τις δημοσιευμένες παρτιτούρες από τη Βικελαία Βιβλιοθήκη του Δήμου Ηρακλείου. Σ΄αυτήν την έκδοση υπάρχει μια συλλογή από τα παρακάτω μουσικά κομμάτια :
α. Ολοκληρωμένα μουσικά κομμάτια, όπως απ΄αρχής διατυπώθηκαν από τον Καλογερίδη. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι κοντυλιές Fa maggiore και Do maggiore.
β. Σητειακές και Μεραμπελλιώτικες κοντυλιές, σε πρώτη διατύπωση, ολοκληρωμέρνες.
γ. Επίσης ολοκληρωμένες οι κοντυλιές που αναφέρονται στις τραγουδιστικές της δισκογραφίας.
δ. Μουσικά κομμάτια που δεν καταχωρήθηκαν στη δισκογραφία. Αυτά ανήκουν στην κλίμακα Fa maggiore και δεν είναι ημιτελή, καθώς επίσης και κοντυλιές ολοκληρωμένες στην ίδια κλίμακα, από τις οποίες μια έχει καταχωρηθεί στη δισκογραφία.
ε. Κοντύλια Do maggiore, ολοκληρωμένη με τίτλο Νέος Πεντοζάλης, καταχωρημένη και στη δισκογραφία.
στ. Ολοκληρωμένο μουσικό κομμάτι με ένδειξη κοντυλιές κρητικού χορού στην κλίμακα Fa maggiore με διαφορετικό τρόπο διατυπωμένες.
ζ. Κοντυλιές στη Sol maggiore  και Re minore, κρητική μουσική σε δυο διαφορετικές συνθέσεις, κοντυλιές στη La minore, όλες σαν καταχωρημένες συνθέσεις είναι ολοκληρωμένες.
η.  Κρητικός χορός-Σητειακός, ολοκληρωμένος.
θ. Επίσης ολοκληρωμένα μουσικά κομμάτια είναι και «ο χορός της Πασιφάη», καθώς και μια άλλη διατύπωση του Πεντοζάλη Νο 2.
Γενικά, η Συλλογή παρτιτούρων που κατηγορήθηκε ότι δεν περιλαμβάνει κανένα μουσικό κομμάτι τελειοποιημένο, το αντίθετο όσα είναι καταχωρημένα έχουν ολοκληρωμένη σύνθεση. Μεγάλο μέρος των κομματιών αυτών είναι και μουσικά κομμάτια της δισκογραφίας, αλλά στις παρτιτούρες σε πρώτη διατύπωση. Στη δισκογραφία είναι ας πούμε στρογγυλεμένα, πιο συγυρισμένα, χωρίς ωστόσο να αφίστανται από το βασικό τους κορμό, όπως διατυπώνεται στις παρτιτούρες.
    Οι φίλοι της μουσικής μας παράδοσης και του Στρατή Καλογερίδη, ας τα έχουν αυτά υπόψη τους, ώστε να μην παραπλανούνται από ανεύθυνες και ανακριβείς παρουσιάσεις της μουσικής αυτής.
Ο αγώνας για τη μουσικής μας παράδοση συνεχίζεται. Μια μορφή του αγώνα τούτου είναι και η παρούσα στήλη.

 

Κεντρική | Μόνιμα Κείμενα | Προσωρινά Κείμενα | Επίκαιρα | Μουσική Παράδοση | Κρίσεις - Σχόλια | Σητειακές Κοντυλιές | Προσωπικές πληροφορίες